Maud’s zoontje is inmiddels 2,5 jaar oud. Ze stuitte in september al op het boek Temperamentvolle kinderen van Eva Bronsveld. Ze had het vermoeden dat ze daar wel eens wat aan kon hebben. Want haar peuter lijkt ook onder die noemer te vallen. In haar vorige twee blogs over temperamentvolle kinderen kon je lezen welke eigenschappen een kind temperamentvol maakt en beschreef ze vier sleutels om met deze kinderen om te gaan.
We kennen allemaal het gevoel dat ‘onze emmer dreigt over te lopen’. De emmertjes van temperamentvolle kinderen zijn vaak wat eerder vol, omdat de ‘druppels’ die voor buitenstaanders soms helemaal niet veel voorstellen, voor een temperamentvol kind vaak veel groter aanvoelen. Denk hierbij aan prikkels van buitenaf, macht, overgangen, afwijzing en spannende gebeurtenissen. Eva reikt in haar boek handvatten aan om deze druppels te herkennen, verkleinen of zelfs te vermijden, met als doel een kind dat lekkerder in zijn vel zit.
Prikkels van buitenaf komen harder binnen
Gisteren was ons mannetje voor het eerst in een doe- en ontdekmuseum. Er was een soort knikkerbaan, en laat hij daar nou helemaal weg van zijn. Dit exemplaar was gebouwd als de route door het lijf. Zo rolde de knikker van de mond, naar de slokdarm – waarbij je een ‘slik’ geluid hoorde – verder door naar de maag en darmen – borrel, borrel! Onze zoon schrok zo van het onverwachtse eerste geluid, dat hij gelijk zijn handen op de oren hield. Dat daarna nog meer gekke geluiden volgden, maakte het extra spannend voor hem. Met bedekte oren hield hij voorzichtig afstand van die gekke knikkerbaan… Voor temperamentvolle kinderen kunnen prikkels van buitenaf veel harder aankomen dan voor andere kinderen.
‘Machtswoorden’ zoals ‘moeten’ doen het heel slecht
Als mijn zoon voelt dat ik boven hem ga staan als ik hem bij zijn arm pak en zeg ‘zo, en nu gaan we naar boven’ (nadat ik het een paar keer vriendelijk heb gevraagd), zie ik dat er bij hem een knop omgaat, waardoor hij heel heftig reageert. ‘Machtswoorden’ zoals ‘moeten’ doen het heel slecht, beter kun je een zin gebruiken die begint met ‘Ik zou het fijn vinden als je…’ of een vraag stellen (mits je ook akkoord bent met het antwoord nee). En contact maken voordat je iets gaat zeggen is sowieso een belangrijke eerste stap. Een vriendelijke toon en duidelijkheid helpen ook sowieso beter om een kind te laten meewerken dan wanneer je iets al geïrriteerd brengt en zelf niet het goede voorbeeld geeft (door bijvoorbeeld nog Facebook te checken terwijl je zegt ‘Kom, we gaan naar de winkel’).Wat is er bovendien mooier dan een kind dat naar jou luistert omdat hij het wíl, in plaats van omdat het moét (en dus vanuit macht)? In het eerste geval zal hij later ook eerder bij je om raad en advies komen vragen.
Overgangen hebben meer impact
Ook overgangen, nieuwe situaties en veranderingen zijn vaak lastig voor temperamentvolle kinderen. Door hun gevoeligheid en opmerkzaamheid voelen overgangen namelijk vaak groter dan voor andere kinderen. Een overgang is dus wéér een extra druppel in de emmer van de dag. Tijd geven om te wennen kan daarom erg belangrijk zijn.
Onze zoon is sinds een tijdje zindelijk, maar hij wil wel alleen naar de wc als hij het zelf aangeeft. Een paar keer zei ik al tegen hem “We gaan zo meteen met de auto naar oma (of de winkel, of wandelen), ga je van tevoren nog even naar de wc?” Steeds wilde hij niet, en een paar keer zei hij net als we onderweg waren “Mama, ik moet eigenlijk plassen…”
Laatst hield ik toch voet bij stuk: “en nu ga je eerst naar de wc, pas daarna gaan we weg!” Hij maakte flinke stampei, hij moest er niks van weten. Toen ik bij hem ging zitten en hem vroeg waarom hij per se niet naar de wc wilde, zei hij uiteindelijk met een beteuterd gezicht “Het is nog wennen.” Ik kon wel janken van geluk, wat fijn dat hij mij dit zo goed duidelijk kon maken! Menig mannetje van 2,5 lukt dat nog niet, en dan is het voor de ouder wellicht nóg lastiger.
Hoe we onze kinderen volgens Eva kunnen helpen beter om te gaan met overgangen: door deze aan te kondigen, grote overgangen op te delen in kleine stapjes, door afleiding en verbinding te gebruiken en door je kind inspraak te geven.
Afwijzing voelen ze sterker
Omdat temperamentvolle kinderen meer verbinding nodig hebben, kunnen ze zich eerder afgewezen voelen dan andere kinderen. Duidelijk maken wanneer je geen echte aandacht voor hem kunt hebben, kan helpen. Net als je kind helpen zich kwetsbaar op te stellen en direct de verbinding herstellen nadat je boos op hem bent geweest. Een opmerking als ‘nu even niet’, kan voor een ander kind als een kleine opmerking voelen. Voor een temperamentvol kind kan het nét een druppel te veel zijn.
Spannende gebeurtenissen zijn echt spannend
Het woord spannend zegt het al; voor temperamentvolle kinderen zijn gebeurtenissen als jarig zijn, voor de eerste keer naar een nieuwe klas of het opvoeren van een optreden éxtra spannend. Dit uit zich vaak in lichamelijke klachten, vermoeidheid of vervelend gedrag. Dan kan je kind dus wel een handje hulp gebruiken, wat begint met het achterhalen wat je kind spannend vindt. Samen oefenen om spanning los te leren laten kan welkom zijn, bijvoorbeeld door de spanning eraf te spoelen met water (spelenderwijs: “houd alle fijne gevoelens maar goed vast, dan spoel ik nu alle spanning van je af”).
Als de emmer vol is…
Als je begrijpt dat er gedurende de dag maar druppels blijven vallen in die emmer, kun je begrijpen dat het voor een temperamentvol kind dan ook opeens te veel kan zijn. Soms dreigt een temperamentvol kind zelfs te ‘verdrinken’ in zijn emoties of vertoont ontoelaatbaar gedrag (schelden, slaan, schoppen). Puur vanuit overprikkeling. Dan heeft hij je hulp nodig om uit die situatie te komen en is het belangrijk dat jij als ouder de leiding neemt.
Belangrijk is het verder dat ze leren dat hun eigenschappen, ook als die een beetje anders zijn dan gemiddeld, er juist mogen zijn. Bijvoorbeeld dat ze leren hun eigen gevoelens en gevoeligheid serieus te nemen, wat hen (en jou!) helpt om ermee om te gaan. Tot slot helpt het als je kind tijd krijgt om te wennen aan nieuwe dingen en situaties (zoals school of een extra dag naar de opvang) en hij is gebaat bij zoveel mogelijk uitleg over waarom dingen gaan zoals ze gaan. Die van ons vráágt ook uitleg over alles; wat, hoe, waarom, waar…?
Volgende week is het laatste deel van deze reeks blogs over Temperamentvolle kinderen. En die gaat over jouw rol als ouder.
Het boek Temperamentvolle kinderen
Het boek Temperamentvolle kinderen van Eva Bronsveld heeft al heel veel ouders geholpen met tips over hoe ze een temperamentvol kind goed kunnen begeleiden en ondersteunen. Het boek is inmiddels al aan zijn 17e druk toe en onlangs is deze herziene versie verschenen.
Eva: “Als je een temperamentvol kind goed begeleidt en ondersteunt, zullen de voordelen steeds vaker de bovenhand voeren. Maar dat vraagt vaak wel meer van jou als ouder dan de opvoeding van een niet-temperamentvol kind. Heb jij een kind dat opvliegender lijkt te zijn dan andere kinderen? Lijkt jouw kind soms koppiger dan anderen of kan hij van slag raken van iets waarvan je het totaal niet had verwacht? Dan lijkt het er op dat je te maken hebt met een temperamentvol kind.” Het boek vol handreikingen en tips verandert het kind niet, maar de opvoeder wel. Het boek kost €21,99 en is onder andere hier te koop.
Geen reacties