De foto aller foto’s

‘Wel een beetje leuk lachen, hè?’ hoor ik een vader tegen zijn zoon zeggen. Ik schiet in de lach. Ik weet niet of het van verbijstering is of van herkenning.
‘Wat ziet iedereen er toch netjes uit!’ roept een ander verderop in de gang. ‘Is er vandaag een feestje of zo?’ Een paar kinderen draaien verveeld met hun ogen.
Nee, vandaag is er geen feestje. Vandaag komt de schoolfotograaf.

Ik herinner me uit mijn eigen jeugd dat het best wel een ding was, die fotograaf. Al ver van tevoren werden er kleren gewassen en gestreken en werd er nagedacht over haardracht en als het effe kon werd er ook nog snel een afspraak met de kapper gemaakt. Want die foto ging naar opa’s en oma’s, naar ooms en lievelingstantes, kwam in je paspoort of in de poëziealbums van vriendinnen.
Ik weet nog heel goed dat ik per se mijn lievelingsblouse aan wilde, maar dat die eigenlijk in de was moest van mijn moeder. Mooi, dacht mijn vriendin, dan kan ík die blouse dus aan naar de fotograaf. Na lang zeuren trok ik die bewuste ochtend toch die blouse aan naar school. De blik van afschuw van de moeder van die vriendin zal ik niet snel vergeten: hoe kon ik? Nu zouden haar dochter en ik allebei hetzelfde dragen op de schoolfoto. Wat een armoe. Wat een falen!

Wat dat betreft is er niet veel veranderd. Haren worden nog steeds netjes gekapt, blouses gestreken, jurkjes uit de kast gehaald. Met onze mobiel maken we de hele dag door foto’s van onze hartenlapjes, maar op de een of andere manier is de schoolfoto toch de foto aller foto’s. Een ijkpunt, een juryrapport. Een monument waarop je aan de buitenwereld laat zien: kijk eens, hoe goed het gaat met mijn kind? Kijk eens, hoe opgevoed en netjes hij eruitziet?

En blijkbaar vind ík dat dus óók veel belangrijker dan dat mijn kind lekker in zijn vel zit, dat hij goed kan meekomen in de klas, dat hij vriendjes heeft, goed is in spellen, een minutieus geheugen heeft als het om aantallen gaat, beleefd is, anderen troost als die verdrietig zijn, trots is op zichzelf als hij gewonnen heeft en onstuimig hard lacht als hij stoeit met zijn zusje.

Ik wil gewoon dat hij leuk op de foto staat. Punt.

En ik hou mijn hart vast. Want Quin heeft namelijk nogal eens de neiging om zijn duim omhoog te steken en daarbij zo’n gekke grijns op te zetten dat hij meer op Malle Pietje lijkt dan op zichzelf. Aan mijn verzoek een keer normaal de camera in te kijken, heeft hij tot nu toe geen gehoor gegeven. ‘Waarom mag ik mijn duim niet opsteken, mama?’ Dat is toch juist goed?’

Dus ik probeer op mijn tong te bijten en wil er eigenlijk niet over beginnen, maar als ik een afscheidskus geef bij de deur van de klas en nog even snel dat plukje haar gladstrijk, hoor ik mezelf toch nog zeggen: ‘Wel een beetje leuk lachen, hè?’