Voor Uitgeverij Snor schreef ik een paar jaar terug het boekje ‘Snorgids voor vrouwen van 40+’. Een van de hoofdstukken gaat over de relatie met je ouders, die gedurende je hele leven steeds verandert. Ook als je kinderen krijgt wordt het weer anders. Heb je eerst meer afstand van ze genomen, zodra er kinderen zijn maken je ouders weer een groter deel van je leven uit. Ik interviewde klinisch psycholoog Mieke Hartgers hierover.
Hoe verandert de relatie met je ouders in de loop der jaren?
‘Als je klein bent, richt je je in eerste instantie op je ouders, en vorm je met hen de driehoek vader-moeder-kind. Zij maken je hele leven uit. Naarmate je leven zich ontwikkelt, ga je van meer driehoeken deel uitmaken. Relaties beperken zich zelden tot een ‘dyade’, een tweetal, altijd wordt er wel een derde bij betrokken: de andere ouder, een broer of zus of een grootouder. Waar jij en je ouders vroeger onafscheidelijk waren, moet je in de loop van je leven keuzes maken die niet altijd voor je ouders zullen zijn. En als je kinderen krijgt, worden de relaties nog gecompliceerder en word je voor nog meer keuzes gesteld. In een gezin van twee ouders, vier grootouders en slechts één broer of zus, maak je zo alleen al binnen het gezin deel uit van 21 van zulke driehoeken. Kun je nagaan hoe ingewikkeld je loyaliteiten kunnen komen te liggen. Je relatie met je ouders verandert dus door de keuzes die je moet maken.’
Wat verandert er vooral in de relatie als je kinderen krijgt?
‘Niet alleen komen je ouders weer dichterbij zodra je kinderen hebt, je relatie met hen verandert ook als je ze gaat inschakelen als oppas bijvoorbeeld. Dan gaan ze vanzelf weer deel uitmaken van je dagelijkse routine. Je bent dan niet meer alleen ‘dochter’ voor je ouders, maar ook ‘werkgever’. Alleen gaat het niet om echt werk, dus er wordt van je verlangd dat je nog even blijft thee drinken of eten als je je kind ophaalt. En sommige grootouders vinden dat ze door dat oppassen ook recht hebben zich te bemoeien met de (opvoeding van de) kinderen. Als je het dan niet met elkaar eens bent is dat lastig.’
Wat is het verschil met hoe vrouwen vroeger met hun ouders omgingen?
‘De ouders van de huidige generatie zijn vitaler en vermogender dan die van de generatie ervoor. Dat betekent dat de omkering van rollen nog op zich laat wachten: ze hoeven zelf nog niet zo verzorgd te worden en nemen juist zelf weer zorgtaken op zich, zoals oppassen op kleinkinderen of financiële hulp. En ze hebben het druk met hun eigen leven en hobby’s. De leefstijl van ouders en kinderen lijkt meer op elkaar. Dat zie je bijvoorbeeld ook in kledingstijl. Vroeger zag een oma er echt als een oma uit. Nu niet meer.’
Is er nog sprake van een generatiekloof?
‘Er is zeker nog verschil tussen de generaties. De moeders van de huidige dertigers en veertigers zijn over het algemeen minder assertief dan hun dochters. Zij hebben meestal geen carrière gehad, zijn niet altijd een rolmodel voor hun dochter van rond de veertig. Soms snapt de dochter niet waarom de moeder niet wat meer voor zichzelf opkomt. Ook zie ik vaak dat dochters vinden dat hun moeder zoveel waardering nodig heeft voor wat ze doet en vroeger heeft gedaan voor hun kinderen. De huidige generatie neemt de zorgtaak er tenslotte ‘wel even bij’ en zien dat niet als iets heel speciaals. Waarom moeten ze hun moeder daar dan steeds voor bedanken? Met dankbaarheid toont de vrouw van nu ook afhankelijkheid. En dat is lastig voor de onafhankelijke vrouw van deze generatie. Aan de andere kant zou het ook lastig zijn als de moeder assertiever zou zijn en meer voor zichzelf op zou komen. Want misschien betekent dat wel dat ze veel minder als oppas beschikbaar zou zijn. Conflicterende belangen dus.’
Als je geen kinderen hebt, verandert de relatie met je ouders dus minder sterk?
‘Op het moment dat je zelf ouder wordt krijg je meer, of juist minder begrip voor hoe je ouders de dingen vroeger deden. En als je geen kinderen krijgt, kan juist dat een issue worden tussen jou en je moeder. Want als jij geen moeder wordt, wordt jouw moeder misschien geen oma. Of jij wordt geen moeder, maar je zus of broer krijgen wel kinderen. Ook dat kan loyaliteitsconflicten geven. Wat uit onderzoek in ieder geval wel blijkt is dat er maar weinig mensen zijn die met hun ouders breken. Slechts 3% gaf in onderzoek aan het afgelopen jaar geen enkel contact met hun ouders te hebben gehad.’ •
Snorgids voor vrouwen van 40+
Deze tekst is een hoofdstuk uit het boek ‘Snorgids voor vrouwen van 40+’. Een boek met allerlei weetjes over 40 worden. En grapjes natuurlijk! Het is voor €14,95 hier verkrijgbaar.
Geen reacties