Leer

Hoe ga je slim om met de schermtijd van je kinderen?

‘Mama wat is eigenlijk een gnoe?’ ‘Waar komen komkommers vandaan?’ ‘Wie was Vincent van Gogh?’ Je hoeft je laptop maar open te klappen en je vindt de mooiste foto’s en filmpjes om je kinderen iets uit te leggen. Maar is de iPad niet ook de bron van al het beeldschermkwaad? En hoe zit het met maximale schermtijd?

Ze groeien op in een wereld waarin technologie ons ongelooflijk veel mooie dingen kan brengen. Dankzij internet hebben we een wereldbibliotheek tot onze beschikking waarmee we de moeilijkste vragen kunnen beantwoorden (over onderwerpen die we zelf ook ooit op school hebben gehad, maar waar we het fijne van zijn vergeten, denk aan het zonnestelsel, magnetische krachten en de lokroep van de emoe), vriendschappen beter kunnen onderhouden doordat we slechts één klik van elkaar verwijderd zijn. En opa’s en oma’s alle ontwikkelingen van hun kleinkinderen uitgebreid kunnen volgen. (‘Ach wat leuk, hij heeft spinazie in zijn haar. En in zijn oor. En onder zijn ogen.’) Huiswerk maken wordt een stuk aantrekkelijker als het met de tablet kan. Goeie games maken van kinderen kleine wetenschappers die zelf onderzoeken, experimenteren, vallen, opstaan en doorgaan. En door al surfend videofilmpjes te kijken, leren veel kleuters al behoorlijk Engels te praten (‘I kill you, m*therfucker!’ – oké, misschien is zo’n kinderfilter best handig).

Computers, smartphones en tablets zijn een onlosmakelijk onderdeel van ons leven geworden. Maar we hebben er een haat-liefderelatie mee, want al die apparaten leveren binnen gezinnen ook strijd op. Het ene moment vind je het heerlijk als je kinderen rustig achter een scherm zitten, omdat je even je mailtjes kunt beantwoorden of RTL Boulevard kijken (ook nuttig). Het andere moment wil je ze er aan hun haren achter vandaan slepen, omdat je bang bent dat het kleine hersendode gameverslaafde zombies worden.

Zoals met alles geldt ook hier het eeuwenoude saaie advies: balans is goeoeoed. Houdt je kind van gamen, maar speelt hij ook genoeg buiten? Krijgt hij voldoende slaap en rust? Heeft-ie voldoende tijd en energie over voor andere hobby’s en zijn vriendjes? Gaat het lekker op school en doet hij nog leuke dingen met de rest van het gezin? Dan zit het waarschijnlijk wel goed en zijn expliciete regels niet nodig. Gebruik je gezonde verstand en kijk goed naar je kind. Als jouw gevoel zegt dat de balans zoek is, dan is het misschien tijd om in te grijpen. Maar hoe doe je dat?

Vergelijk gamen op een tablet met een goed boek of een bijzondere film voor ons. Het is een belevenis.

Geen haar beter

Het is soms moeilijk voor te stellen dat het leuk is om al minecraftend een ministad te bouwen of als SuperMario almaar rondjes door hetzelfde zenuwslopende energieveld te rennen, maar kinderen zijn er dol op. Daar kun je natuurlijk badinerend over doen, dat heeft alleen weinig nut. Vergelijk gamen op een tablet met een goed boek of een bijzondere film voor ons. Het is een belevenis. Wat kinderen doen op een tablet of computer, hoort bij hun belevingswereld, net zo goed als buiten spelen of naar school gaan. Het is voor jezelf en je kind leuk als je erachter probeert te komen wat die ‘schermwereld’ voor hem betekent. Wees nieuwsgierig, stel vragen. Wat ben je aan het bouwen? Wat wil je me laten zien? Zo krijg je een extra inkijkje in het brein van je kind en zal hij minder het gevoel hebben dat jij er niks van snapt en meer geneigd zijn iets van je aan te nemen. Bovendien heb je door samen te kijken meer invloed op wát je kind kijkt of doet. Zo kan technologie ook voor meer verbinding met je kind zorgen.

Bovendien kan je wel smalen dat het stom is dat hij alweer met een virtuele aap door het oerwoud rent. Maar bedenk ook eens hoeveel keer op een dag jij zelf je Facebook, mail, Instagram en Twitter checkt, appjes stuurt vanuit de speeltuin of Candy Crush speelt tijdens de lunch?

Mopperen over de computer en tablet is niet aan te raden. Je kinderen gaan die schermen er heus niet minder door gebruiken, maar ze vinden jou wel een zeurpiet. Laten we eerlijk zijn, Minecraft is net zoiets als bouwen met Lego. En als je kind een bouwwerk van legostenen maakt, roep ook je niet de hele tijd: ‘Zit je nou alweer zo lang met dat stomme Lego te spelen?!’

Moet je een maximale schermtijd met je kinderen afspreken?

Moet je een maximale schermtijd met je kinderen afspreken omdat ze er anders wellicht nooit meer achter vandaan komen? Voor sommige kinderen is dat misschien handig. Maar als er verder voldoende leuke dingen te doen zijn, komt het heel vaak gewoon vanzelf goed (daar moet je dan natuurlijk wel voor zorgen, door met je luie kont uit de stoel te komen en bijvoorbeeld eens muffins te bakken of naar een speeltuin te gaan in plaats van te Candy Crushen). Voor sommige kinderen blijkt het prima te werken als je ze helemaal zelf laat beslissen hoe ze met de apparaten omgaan. Je zou het best eens een week of twee helemaal los kunnen laten. Bespreek dit vooraf met je kind en bespreek na die twee weken hoe het is bevallen. Als je het gevoel hebt dat het tabletgebruik uit de hand loopt, wil je er natuurlijk wel wat aan doen. Bedenk:

Wat je zegt ben je zelf

Hoe minder je zelf achter een scherm te vinden bent, des te minder je kind erom zal vragen. We weten allemaal wat er gebeurt op de momenten waarop je kind lekker aan het spelen is en jij even je telefoon tevoorschijn haalt om je mail te checken. Grote kans dat je kind ook liever een computerspelletje doet dan verder spelen met de klei. Wil je graag dat je kinderen tijdens het eten hun mobiel wegleggen, check dan zelf ook niet je mail onder de lunch. Ook voor beeldschermen geldt: kinderen doen niet wat je zegt, maar wat je doet.

Er is leven naast het scherm

Op de tablet of de televisie is altijd iets te beleven zonder dat je er moeite voor hoe te doen. Je drukt op een knopje en tadaaa, er gaan hele werelden voor je open. Nogal logisch dus dat je kind daar snel naar grijpt als hij zich even verveelt. Het opvoedadvies ‘Laat ze zich maar even lekker vervelen, daar worden ze creatief van’ werkt dus vooral als er geen scherm in de buurt is waarop de Teenage Mutant Ninja Turtles een woest en wild Teenage Mutant Ninja Turtle-avontuur beleven. Zorg daarom voor voldoende ander leuk aanbod: onderneem vaker iets samen, geef ze de kans om veel met vriendjes af te spreken of zet iets uitdagends te spelen neer.

Deal? Deal!

Een groot deel van de frustratie ontstaat niet zozeer door de schermtijd zelf, maar doordat iemand anders bepaalt hoelang en wanneer je kind mag kijken. Wij zouden het ook heel vervelend vinden als onze partner zou zeggen: ‘Je mag maar een kwartier per dag met je vriendinnen appen, pop.’ Als je het er op een rustig moment samen over hebt, blijken de meeste kinderen best te snappen dat drie uur gamen per dag niet zo gezond is en dat het belangrijk is om samen te eten. Bedenk met elkaar wat je redelijk vindt.

Je kunt ook een maximale duur per dag afspreken en je kind zelf laten beslissen wanneer hij die tijd benut. Geef je kind bijvoorbeeld kaartjes. Als de afspraak is dat hij een uur per dag mag, kun je hem vier kaartjes geven die ieder voor vijftien minuten staan. Hij mag dan zelf beslissen op welke momenten hij de kaartjes inlevert. Voor veel kinderen is het prettiger als een wekker aangeeft dat hun tijd erop zit dan wanneer jij het doet. Op een wekker kun je niet boos worden, het is althans niet zo nuttig. Ook kun je een time-timer gebruiken: een we er die in kleur laat zien hoelang iets nog duurt. Zo komt het moment van uitzetten niet zo onverwacht. Daarbij leert je kind op deze manier zonder jouw hulp de computer uit te zetten, wat ook een reuzehandige vaardigheid is. Welke afspraken je ook maakt, geef je kind in ieder geval zoveel mogelijk inbreng. Hoe meer hij zich gehoord voelt, hoe makkelijker hij zich eraan houdt.

‘Nog víjf minuutjes dan’

Er zijn ook kinderen die zich helemaal verliezen in een scherm of er vreselijk hangerig van worden. Ze worden eigenlijk veel blijer van buiten spelen dan van gamen, maar zolang ze middenin een spel zitten (en de meeste spelen blijven maar doorgaan, er is altijd een wereld achter een kosmos achter een intergalactische galaxy) lukt het ze niet om er vandaan te komen. Zelfs als je sámen goeie afspraken hebt gemaakt over de hoeveelheid schermtijd. Zomaar zeggen: ‘De tijd zit erop’ is voor de meeste kinderen nogal bruut. Als je zelf net midden in een leuk groepsgesprek zit, wil je ook niet dat iemand roept: ‘Nú moet-ie uit. Nú! Nú! Nú!’ Ga daarom een paar minuten voor het einde van de tijd bij je kind zitten en zeg hem dat de tijd er bijna op zit. Zodra het programma is afgelopen of een level is behaald, zeg je dat het een goed moment is om het scherm uit te zetten. Maak geen punt van een paar minuutjes langer, en is het korter, tel die minuten dan bij de volgende keer op. Als je echt met je kind samenwerkt, zul je merken dat hij er steeds minder een probleem van zal maken. Hij gaat snappen dat het soms iets langer en soms iets korter is, juist omdat je het prettigste moment voor hem kiest.

Bleeeeeh

Natuurlijk kan het gebeuren dat je kind nog steeds flink baalt dat zijn schermtijd op is. Laat zien dat je dat snapt. Zeg bijvoorbeeld ‘Je baalt ervan, hè? Je was net zo lekker bezig’ of ‘Kon je maar de hele dag televisiekijken’. Dit zorgt ervoor dat je kind zich een stuk beter begrepen voelt dan wanneer je zegt: ‘Jeetje, is het nou nog niet genoeg? Je hebt net een heel uur zitten computeren.’

Piemelharde porno

Het gaat niet alleen om de kwantiteit. Dat wát je kind op een scherm doet, heeft minstens zoveel invloed als de hoeveelheid tijd die je kind erachter doorbrengt. Houdt je kind van gamen, realiseer je dan dat het ene spel het andere niet is. Het ene spel maakt een kind druk en opgewonden, van het andere blijft hij een stuk rustiger. Het is handig te weten wat voor spelletje een kind wil gaan doen. Van een racespel kunnen ze behoorlijk geagiteerd worden. Dat is geschikter voor een slome ochtend dan vlak voor het slapen gaan. Zijn je kinderen door het dolle heen en mogen ze wel wat rustiger worden? Dan kun je ze beter achter een boerderij- of bouwspelletje zetten, dan achter Mario waar ze over obstakels moeten springen. Blijf in elk geval betrokken bij zijn schermgedrag, dit ook om te voorkomen dat hij per ongeluk naar sites met piemelharde porno surft. Daarvoor heeft-ie later nog tijd genoeg.

Tips
  • Heb aandacht voor de schermwereld van je kind. Kijk mee, stel vragen, wees nieuwsgierig. Dan wordt het iets wat je samen doet.
  • Geef je kind een stem in de afspraken over de beeldschermtijd.
  • Toon begrip, beeldschermgebruik is een beetje verslavend, ook voor volwassenen en het is niet leuk om ermee te moeten stoppen.
  • Zorg voor een soepele overgang, zet iets klaar wat hij leuk vindt om te doen en ga niet zitten mopperen als hij moeite heeft met afronden.
  • Kijk op welk moment hij welk spel het beste kan doen.
  • Gebruik een piemelhardepornofilter.

foto staand boek

Deze tekst is een hoofdstuk uit ons boek Van achter het behang tot over je oren. De tips uit dit hoofdstuk zijn van opvoedkundige Eva Bronsveld. Naast tips van Eva vind je in  het boek ook columns van Miloe, Roos Schlikker en van mij. We sluiten ieder hoofdstuk af met een bingo of uitspraak zoals je gewend bent op de Club van Relaxte Moeders. Je kunt het boek hier bestellen (en ook inkijken). De prijs is €17,50.

Is jouw kind vooral druk met Fortnite en maak je je daar wel eens zorgen over? Miloe herkent dat maar al te goed. Zij schreef er het blog Fortnite frustraties over Wil je die ook lezen? Klik dan hier!

Meer van dit soort informatieve blogs lezen? Je vindt nog een heleboel leerzaams in de andere Relax Mama Masterclasses!

Vorige bericht Volgende bericht

Ook leuk

1 Reactie

  • Reageer Tien offline alternatieven voor beeldschermende tieners - Club van relaxte moeders 9 februari 2020 at 00:42

    […] lezen over kinderen en schermtijd? Eerder publiceerden we dit blog over kinderen en […]

  • Laat je reactie achter