Bemoei je er niet/wel mee

Elsbeth is moeder van Keet (17) en Teun (11) en deze week kwam het boek ‘Maakt me niet uit wie er begon!’ uit, dat ze samen met Eva Bronsveld schreef. Een boek dat juist in deze tijd hard nodig lijkt te zijn.

‘Sorry, dat had ik niet gezien,’ zeg ik bedremmeld. Ik sta in een pompstation met een broodje filet americain in mijn hand tegenover een boze mijnheer. Ik had blijkbaar voorgedrongen zonder dat ik het door had. Omdat ik dacht dat de broodjes-rij een andere was dan de benzine-kassa-rij. Geschrokken van zijn agressieve reactie zei ik met mijn hart in mijn keel nog iets over dat ik wel schrok van zijn toon en dat ik het echt niet wist, maar dat was blijkbaar olie op het vuur want hij werd alleen maar bozer.

Ik ben zelf nogal van het conflictmijdende soort, dus ik schrik ervan als mensen ruzie met me zoeken. Ik heb snel de neiging om sorry te zeggen en het goed te maken. Ik schrik ook van de vele bozigheid die op social media wordt vertoond. Ik snap wel dat sommige mensen niet zo handig zijn met taal. Dat een reactie op een artikel of een tweet snel is getypt en dat de zender misschien niet altijd door heeft dat iets bot is.

De Tweede Kamer is geen goed voorbeeld meer voor jongeren

Maar als zelfs politici elkaar niet meer fatsoenlijk te woord kunnen staan in openbare debatten dan lijkt het er toch wel echt op dat het met de onderlinge verdraagzaamheid en de fatsoensnormen in ons land slecht is gesteld. Vorige maand kopte Trouw: ‘De Tweede Kamer is geen goed voorbeeld meer voor jongeren’. Nee, als je Rutte en Wilders elkaar hoort toebijten: ‘houd zelf je mond,’ dan is dat op het eerste gezicht best grappig, maar over de hele lijn is de verharding in de kamer, én in de maatschappij vooral treurig. En een goed voorbeeld voor onze kinderen al helemaal niet.

Aan dit alles moest ik denken toen ik samen met opvoedkundige Eva Bronsveld ons boek ‘Maakt me niet uit wie er begon’ aan het herschrijven was. In dat boek legt Eva uit hoe je kunt omgaan met ruziënde broers en zussen. Hoe je ervoor kunt zorgen dat het wat soepeler gaat in huis en hoe je koters elkaar minder in de haren zitten. Alhoewel ik ook regelmatig denk (of dacht eigenlijk), je moet je er gewoon niet te veel mee bemoeien, ze moeten het zelf leren oplossen, legt Eva me ook uit wat het voordeel is als je je er af en toe wél mee bemoeit.

Eva: ‘Als je je nooit bemoeit met de ruzies van je kinderen, is het een beetje hetzelfde als een kind dat weinig aanleg heeft om te leren fietsen een fiets geven en zeggen: ‘Rij maar weg’. En dat je dan iedere keer pas in actie komt nadat het ter aarde is gestort. In die situatie is het zinvoller om eerst een tijd te investeren in het leren fietsen, om een tijdje ernaast te lopen en je kind vast te houden, om af en toe wat aanwijzingen te geven en pas na een flinke tijd oefenen helemaal los te laten. Dat het dan erna nog af en toe misgaat is natuurlijk helemaal niet erg. Kinderen leren door vallen en opstaan. Dit geldt ook voor ruzie maken. Het is belangrijk dat kinderen over bepaalde vaardigheden beschikken voordat je ze helemaal aan hun lot overlaat. En dat ze de kans krijgen om het in hun eigen tempo te leren.’

Hoe je omgaat met een stel tierende kinderen is nog helemaal niet makkelijk

Het klinkt allemaal best logisch. Maar hoe je omgaat met een stel tierende kinderen is nog helemaal niet makkelijk. Uit een onderzoek dat ik deed onder zo’n 1.000 moeders blijkt dat het de helft van hen niet goed lukt om goed met de ruzies van hun kinderen om te gaan. De conflictmijder in mij was daar ook nooit zo’n ster in. Via Eva leerde ik wel welke stappen handig zijn. Samen maakten we er een model bij, als geheugensteuntje. We noemden het ‘het TOP-model’. Wat een afkorting is voor de stappen troosten, ontdekken wat iedereen wil, plannetje maken.

Deel één in het boek is een soort EHBO-kit bij ruzies. Je krijgt tips en tricks waarmee je je kinderen (en ja jezelf eigenlijk ook), kunt leren om prettiger en constructiever om te gaan met conflicten. Deel twee van het boek hebben we ‘voorkomen is beter dan genezen’ genoemd. Daarin gaat het over inlevingsvermogen, zelfvertrouwen en veerkracht, maar ook over hoe jij als ouder de randvoorwaarden schept om minder gejen en geïrriteer in huis te hebben. Daarin noemen we 15 tips die veelal behoorlijk praktisch zijn en soms zo voor de hand liggen dat je ze wel eens over het hoofd ziet. De eerste tip is bijvoorbeeld: zorg dat ze geen honger of dorst hebben, of supermoe zijn (misschien moeten de moeders van Rutte en Wilders ook af en toe hun broodtrommeltje nog eens langsbrengen). Maar we hebben het in dat hoofdstuk ook over hoe je kinderen kunt helpen om verdraagzamer te zijn en hoe je ze leert om te reflecteren op situaties.

Ik vrees dat de meneer in het benzinestation geen boodschap heeft aan dit hele relaas. Misschien had hij ook gewoon honger. Of ruzie met zijn vrouw. Of permanente jeuk. Ik en mijn broodje filet hebben het er toch maar bij gelaten. Maar al met al ga ik wel steeds duidelijker inzien hoe belangrijk het is dat wij onze kinderen helpen om te leren met conflicten om te gaan. Dat we ze verdraagzaamheid leren en inlevingsvermogen. Zodat ze, als ze dan later minister zijn, ze in de Tweede Kamer in ieder geval wel het goede voorbeeld geven.

Het boek ‘Maakt me niet uit wie er begon! is nu verkrijgbaar

Het boek Maakt me niet uit wie er begon!* is vanaf deze week overal verkrijgbaar en kost €20,99. Je koopt het in je plaatselijke boekwinkel of online bijvoorbeeld hier.

*Dit boek verscheen eerder in een andere vorm onder de titel Samen spelen wat nou delen. Dit is de verbeterde uitgave!