Vier sleutels om met een temperamentvol kind om te gaan

Maud’s zoontje is inmiddels 2,5 jaar oud. Ze stuitte in september al op het boek Temperamentvolle kinderen van Eva Bronsveld. Ze had het vermoeden dat ze daar wel eens wat aan kon hebben. Want haar peuter lijkt ook onder die noemer te vallen. In haar vorige blog Heb ik een temperamentvol kind? kon je lezen welke eigenschappen een kind temperamentvol maakt. In dit blog schrijft Maud over wat kinderen met deze eigenschappen nodig hebben volgens het boek van Eva.

In mijn vorige blog schreef ik al dat temperamentvolle kinderen intens, gevoelig en opmerkzaam zijn en een sterke eigen wil hebben. Eva haalt in haar boek het voorbeeld aan van een labeltje in een trui, dat al tot irritatie kan leiden, mijn zoon heeft juist last van dikke truien die hij over zijn hoofd aan moet doen; hij is bang dat ie ‘vast’ komt te zitten met zijn hoofd in de stof, en hij paniekeerde een tijd lang standaard al als ik met een trui op hem af liep. Inmiddels hebben we een manier gevonden die voor hem werkt: ik laat hem zien dat het gat waar zijn hoofd doorheen moet echt ruim genoeg is, maak het alvast ‘open’, en hij doet de trui vervolgens zelf aan. Dat maakt het voor hem voorspelbaar en hij houdt controle. Dat zijn volgens Eva twee van de vier sleutels om fijn met temperamentvolle kinderen om te gaan: verbinding, controle, voorspelbaarheid en ontspanning.

1. Verbinding

Temperamentvolle kinderen zijn vaak goed in het onderhouden van sociale contacten, want ze willen graag de band met mensen om hen heen goed houden. Onze 2,5-jarige is inderdaad ontzettend geïnteresseerd in de mensen om hem heen en zei laatst zelfs tegen een goede vriendin van ons, die we gemiddeld twee keer per jaar zien en met wie we samen op vakantie waren: “ik hou van jou!” Verbinding is dus belangrijk. Zelf bij het aandoen van een trui. Dus ik heb wel geleerd om altijd eerst goed contact met hem te maken, voordat ik hem iets vraag.

2. Controle

De sterke wil van temperamentvolle kinderen gaat doorgaans samen met een behoefte aan controle; zelf willen bepalen hoe dingen gaan en wanneer dingen gebeuren. Als onze zoon iets vraagt, zeg ik eigenlijk best vaak ja. Volgens Eva is het belangrijk dat je als ouder vooral overtuigd bent van die ja. Plus, als je dan een keer nee zegt omdat daar echt een grens ligt, is het gemakkelijker om voet bij stuk te houden en niet alsnog te zwichten. Het geven van keuzemogelijkheden, luisteren naar het standpunt van je kind en het gebruiken van spel kunnen bijdragen aan het benodigde gevoel van controle bij je kind.

3. Voorspelbaarheid

Regelmaat en routine, uitzonderingen duidelijk van tevoren aangeven, zelf zo voorspelbaar mogelijk zijn en ook je eigen (negatieve) emoties toelichten, draagt allemaal bij aan voorspelbaarheid. Daar heeft die van ons inderdaad ook behoefte aan.  “Is het vandaag maandag? Ga ik naar school?” vroeg hij onlangs. Met zijn 2,5 jaar weet ie precies dat hij op maandag en dinsdag naar ‘school’ (peuterspeelzaal) gaat en op welke dagen papa versus mama er voor hem zijn. Bij de start van de dag even samen met hem doornemen wat er die dag allemaal op het programma staat vindt hij prettig en overzichtelijk. Heeft ie trouwens ook niet van een vreemde.

4. Ontspanning

De vierde behoefte is die aan ontspanning. Herstellen van alle opgedane indrukken op een dag is heel belangrijk voor temperamentvolle kinderen. Ons mannetje wordt helemaal zen van kleien, hij kan er echt in op gaan en het doet hem goed – en ons soms ook! Het goede voorbeeld geven of het klaarleggen van ontspannende activiteiten kan helpen om ontspanningsmomenten in te bouwen gedurende de dag.

De behoeften van temperamentvolle kinderen kunnen nogal eens met elkaar botsen. Bijvoorbeeld als hij aan de ene kant behoefte heeft aan ontspanning, terwijl hij aan de andere kant juist de wereld wil ontdekken. Bij een chagrijnige houding of een huilerig of hangerig kind kan het zo zijn dat een specifieke behoefte nog aandacht verdient – en dan loont het de moeite om te onderzoeken welke dat is.

Te vol emmertje

Ik denk dat ook kinderen die je misschien niet gelijk temperamentvol zou noemen op enigerlei wijze kan helpen met bovenstaande sleutels, maar bij kinderen met een temperamentvol karakter zijn ze net wat essentiëler. Vooral omdat bij deze kinderen hun ‘emmertje’ sneller dreigt over te lopen. Prikkels van buitenaf, macht, overgangen, afwijzing en spannende gebeurtenissen zijn voor temperamentvolle kinderen vaak grotere ‘druppels’ dan voor anderen. Tijdens zijn eerste ritje door de auto wasstraat zat ons mannetje bijvoorbeeld met zijn handen over zijn oren. Harde geluiden vindt hij heel spannend. Als er macht over hem wordt uitgeoefend kan hij heel heftig reageren en hij moet er echt van bijkomen als hij meerdere onverwachte dingen heeft meegemaakt (de eerste keer in de auto wasstraat én de eerste keer een ambulance in de straat met zwaailicht en al, en dan ‘s avonds ook nog visite die mee at was best wel veel op één dag). De vier sleutels verbinding, controle, voorspelbaarheid en ontspanning helpen me tegenwoordig in ieder geval wel om hier rekening met te houden.

In mijn volgende blog vertel ik hoe ik er verder voor zorg dat zijn emmer niet overloopt!

Het boek Temperamentvolle kinderen

Het boek Temperamentvolle kinderen van Eva Bronsveld heeft al heel veel ouders geholpen met tips over hoe ze een temperamentvol kind goed kunnen begeleiden en ondersteunen. Het boek is inmiddels al aan zijn 17e druk toe en onlangs is deze herziene versie verschenen.
Eva: “Als je een temperamentvol kind goed begeleidt en ondersteunt, zullen de voordelen steeds vaker de bovenhand voeren. Maar dat vraagt vaak wel meer van jou als ouder dan de opvoeding van een niet-temperamentvol kind. Heb jij een kind dat opvliegender lijkt te zijn dan andere kinderen? Lijkt jouw kind soms koppiger dan anderen of kan hij van slag raken van iets waarvan je het totaal niet had verwacht? Dan lijkt het er op dat je te maken hebt met een temperamentvol kind.” Het boek vol handreikingen en tips verandert het kind niet, maar de opvoeder wel. Het boek kost €21,99 en is onder andere hier te koop.