‘Wat zou je zelf willen?’ de juf kijkt mijn oudste verwachtingsvol aan. Mijn 11-jarige haalt zijn schouders op. ‘Je mag het zeggen hoor!’ zegt ze aanmoedigend. Hij lacht zenuwachtig. ‘Vwo.’ De drie letters zijn amper hoorbaar. ‘En waarom?’ Hij geeft geen antwoord. De minuten tikken weg, ik hoor ouders praten op de gang. Weer die schouders. ‘Ik wil later naar de TU,’ klinkt het zacht. Ze knikt en noteert de letters in het vakje naast Havo, het advies zij hem geeft. ‘Wat vinden jullie?’ vraagt ze aan ons. ‘Hij kan zeker vwo,’ zegt mijn man stellig. Ik kijk hem verbaasd aan. Hij is meestal van de voorzichtige uitspraken. ‘Als ik zie hoe hij redeneert, denkt, dingen oplost dan past hij daar.’
Op weg naar huis is mijn oudste stil. Tijdens het eten is hij stil. Als ik zijn zusje naar bed heb gebracht, vind ik hem verscholen achter zijn Donald Duck. ‘Ik snap niet dat B. wel havo-vwo-advies krijgt en ik niet,’ mompelt hij. ‘Hoe weet je dat?’ vraag ik verbaasd. ‘Ik zag het op het papiertje van de juf.’ Niks ontgaat zijn haviksogen. ‘Het gaat nu om jou,’ zeg ik en trek hem naar me toe. Zijn lijf schokt. Opgekropte tranen komen als een vloedgolf. Ik verbijt die van mij. Verdorie. Hij ging zo lekker. ‘Kijk me eens aan. Als jij echt wil en je inzet, gaan we je helpen dat advies omhoog te krijgen.’
Hij schudt resoluut zijn hoofd. ‘Ik kan het toch niet.’ Een week later bespreek ik op een borrel mijn ongenoegen over het voorlopige schooladvies. ‘Havo is toch prima!’ is de reactie van mijn gesprekspartner. Ik knik hevig. ‘Zeker! Ik heb zelf havo gedaan,’ zeg ik. ‘En hij kan altijd daarna nog vwo doen,’ meent ze. Ik knik weer. ‘Het gaat me niet zozeer om de inhoud van het advies,’ probeer ik, ‘ik wil dat ze hem zien. Dat hij niet volgens de gangbare normen leert, dat zijn brein associeert in plaats van analyseert.’ Ik zie de meewarige blik. Het is de blik die ik ook kreeg van juffen toen ik zei dat de lat hoger mocht in plaats van lager. Dat een combinatie van vertrouwen en uitdagen hem vleugels geeft.
‘Laten we hem vooral niet overvragen,’ luidde de standaard reactie. Ik snap het spanningsveld. In de buurt waar ik woon is vwo de standaard en doen bijlesinstituten goede zaken. Zoveel kinderen die moeten voldoen aan de verwachtingen van hun ouders. Ook wij zijn geen heiligen, maar pushen is iets anders dan eruit halen wat erin zit. Mijn 11-jarige is dol op ingewikkelde sommen, op programmeren, op escaperooms ontwerpen, op proefjes doen, hij wil alles weten over Griekse Goden en is een kei in topografie. Stukken minder goed is hij in plannen, hoofd- en bijzaken onderscheiden, analytisch denken, weten wat een lijdend voorwerp is en hoe je ‘kabeljauw’ spelt. Ik ken meer kinderen zoals hij. Ze zijn slim maar komen niet mee in het onderwijssysteem en krijgen daarom niet zelden een stempel: dyslexie, adhd, add.
‘Scholen traumatiseren creatief denkende kinderen,’ las ik laatst. Dat vond ik veel te zwaar gesteld, tot ik mijn oudste zag snikken na het schooladvies. Het constante beroep op vaardigheden die minder goed zijn ontwikkeld verschrompelt zijn zelfvertrouwen keer op keer. Door ijver meer te belonen dan passie laten we zoveel talent onbenut. Mijn zoon komt heus wel op de TU als hij dat over een jaar of acht nog steeds wil. Maar ik had hem en alle andere anders denkende kinderen zoveel meer leerplezier en succeservaringen gegund in de jaren ervoor.
11 Reacties
25 jaar geleden kreeg ik een havo+ advies van mijn juf. Maar ik wilde naar een school, die alleen gymnasium had. De juf vond het onzin en niet haalbaar. Mijn moeder is gaan praten op die school en ik mocht komen. Zou ik in de eerste twee jaar blijven zitten, zou ik van school moeten was de deal, die mijn moeder mij pas jaren later heeft vertelt. Ik ben gegaan, heb de vierde twee keer gedaan, heb uiteindelijk mijn diploma gehaald met enkel voldoendes en een zeven gemiddeld. Ik ben nog steeds dankbaar dat mijn moeder toen voor mijn wens opkwam en mij deze kans gaf, samen met de school, want ik heb een fantastische schooltijd gehad.
Wat ik hiermee wil zeggen, als jullie denken dat hij vwo kan en hij zelf de motivatie heeft, ga er dan minimaal achteraan. Wie weet tref je net als mijn moeder iemand, die inziet dat motivatie ook erg belangrijk is om succesvol te zijn. Laat je niet afschrikken door de massa die vindt dat je tevreden moet zijn met het advies en niet meer mag willen.
Is het zo’n groot probleem om je dromen via een andere weg te realiseren dan alleen via het vwo, omdat iedereen het toevallig in de buurt doet? Als je zoon anders denkt is een andere weg misschien wel veel leuker, al is het bij de start niet fijn dat hij zijn vrienden niet mee heeft.
Mijn zoon is nu 9 en een kleine twee jaar terug naar speciaal onderwijs moeten gaan, heeft zijn beste vriend op school achter gelaten, maar zit nu echt veel beter op zijn plek en in zijn vel. Hij mag denken en zijn wie hij is, een spontane slimme jongen die autisme heeft, in deze mate dat hij op een gewone school zich diep ongelukkig voelde en weinig begrepen en vaak errors had en op de grond ging liggen. Nu gaat het goed met hem…
Ik gun ieder kind dat het lekker in zijn of haar vel mag zitten. Ik ben zelf via VBO-MBO-HBO gaan doen, ik heb klasgenoten gehad nog een niveau lager die via werken leren nog verder zijn gekomen, eigen bedrijven hebben of zelfs les geven op universitair niveau. Als je dromen hebt en je vecht er voor komt iedereen er wel, ook je zoon. (Al zeggen soms de leraren van niet, we zijn vaak genoeg voor dom gezien of aangesproken)
Toevallig net voor ik je verhaal las zag ik deze video : https://m.facebook.com/JayShettyIW/?refid=7&__tn__=CH-R
Jay Shetty : if you feel pressure watch this (uit mijn hoofd de titel maar zoek maar eens dan vind je het wel) Een aanrader en past perfect bij jouw verhaal. En misschien dat je zoon er ook wat aan heeft! En wie weet de juf ook : ) Mij advies was huishoudschool. Ik heb met steun van ouders Mavo gedaan. Ik wilde havo en heb dit erna nog gedaan maar mijn moeder hield haar hart vast. Vervolgen HBO en daarna nog Master. Waar een wil is, is een weg. Schooladvies zegt niet alles. Voor je zoon : jouw weg wordt jouw weg en die ga jij zelf maken en niemand zal je tegen kunnen houden als je jezelf niets aantrekt van anderen. Volg je eigen hart en het komt goed. Mijn man begon met lts en eindigde met universiteit. Alles kan en als jij je doel hebt lukt het je echt ongeacht welk advies ook! Het advies vertelt je niet wie je bent en of wat je kan. Het zegt nauwelijks iets over jou als persoon, of wat je in je Mars hebt. Blijf geloven in jezelf en verlies dat niet. Dat is alles wat je nodig hebt!
Er zijn ook scholen in Nederland volgens bijv het kunskapskolan principe (uit Zweden) waar kinderen havo kunnen doen met een aantal vakken op vwo niveau. Zo worden ze niet overvraagd maar worden wel uitgedaagd!
Als ik dit lees als ‘gewone’ wiskunde docent, vind ik het moeilijk. Wat zou ik je zoon graag bieden wat hij nodig heeft, wat zou ik iedere leerling graag bieden wat hij nodig heeft. Maar binnen het kunnen en willen van een docent is dat vaak niet mogelijk en moeten we iedereen uiteindelijk naar een examen leiden dat voor íedereen gelijk is. Ook ik loop weleens tegen de muur op of heb een gevoel van onmacht als ik zie dat ik bijvoorbeeld jouw zoon niet kan bereiken, er niet uit kan halen wat er in zit. Er zou veel veranderd kunnen worden in het onderwijs, maar hoe… Poeh.
Hoi Nicky dank voor je reactie. Ik vraag me wel eens af hoe het kan dat het onderwijs zoveel jongens niet past en of dat vroeger anders was.. Ik wil er nog wel eens een groter stuk over schrijven.
Dit is zo herkenbaar. Niet vanwege het schooladvies maar vooral vanwege het anders denken en een schoolsysteem dat steeds meer kinderen achterlaat en zelfs traumatiseert. Onze dochter is nog maar 7,5jr maar men vond dat ze een IQ-test moest doen. De juf twijfelt aan haar kunnen, omdat ze zo sociaal aangepast (juf lees: timide, sloom) is op school. Ik mag thuis met haar pit en vuur dealen…
Ik ben scheikundedocent. Ik zie veel jongens die keer op keer dezelfde conclusie trekken “ik kan het toch niet”. Waardoor hun motivatie verdwenen is en ze ver onder hun niveau presteren. Omdat de zgn “soft skills”, plannen, organiseren, jezelf presenteren bij veel jongens minder ontwikkeld zijn dan bij veel meisjes. Dat is een cultuurdingetje dat helaas in het basisonderwijs en de onderbouw van de middelbare school veelal onderbelicht blijft. De complimenten die zo hard nodig zijn om het benodigde zelfvertrouwen op te bouwen blijven vaak uit, het zelf-oordeel van het kind is hard: ik kan het niet.
Herken je dit verhaal? Help je kind om die “soft skills” te ontwikkelen, liefst via een coach die “leren leren” ondersteunt. Je zoon SNAPT veel en snel, maar zal in de eerste jaren van de middelbare school vaak afgerekend worden op zijn REPRODUCTIEVE VAARDIGHEDEN en AUTOMATISERING. Voor zijn zelfvertrouwen, en het daardoor durven laten zien dat hij veel in zijn mars heeft, wil je dat hij complimenten krijgt! Dus goede cijfers voor een SO over begrippen of woordjes waarvan hij de betekenis LETTERLIJK moet reproduceren of grammaticazinnetjes die hij uit zojn hoofd heeft moeten leren, of helemaal uitgeschreven wiskundesommetjes die hij te dom voor woorden vindt. Zijn inzichtelijke vaardigheden gaan hem pas helpen in de 3e en bovenbouw van de middelbare school. Het onderwijssysteem is inderdaad niet mooi, maar weten hoe het werkt kan je zoon veel verdere frustratie besparen…
Ik lees dit nu pas Doesjka, dankjewel. Ik hoor deze geluiden inderdaad ook van andere ouders. Ik vind het heel erg om dit te lezen, omdat het ook maatschappelijk gezien zoveel gevolgen heeft. Ik neem je woorden mee, heb jij een tip wat voor soort coach dat is?
Sterker:
Mijn zoon is autistisch en doet vwo. We hebben al talloze gesprekken gehad op meerdere scholen, en vaak is daar een autismecoach of autisme-expert bij betrokken.
Het gesprek gaat eigenlijk altijd hetzelfde: er wordt door de expert een lijstje gegeven met dingen die onze zoon enorm zouden helpen. En dat zijn eigenlijk altijd hele nuttige maar simpele dingen, zoals het huiswerk duidelijk opgeven, een goede planning maken, leerstof in stukjes hakken en nog zo wat. En wat er altijd bij wordt gezegd: dit geldt eigenlijk voor ALLE LEERLINGEN! En zeker voor de jongens. Het zijn eigenlijk hulpmiddelen voor het echte leren. Nu zit zoon in de vijfde, en merken we dat zijn associatieve manier van denken hem enorm van pas komt.
Ik zou als ik jullie was echt gaan voor een havo/vwo-advies. Vertrouw in je kind en op je eigen intuïtie.
Miloe,
Kijk eens op de site van wijkunnenmeer.nl voor begeleiding bij leren plannen, leren leren etc.
Onze zoon krijgt nu hulp van haar.