Biologisch eten voor dummies

Op mijn schoot ligt een kaart met aan de groene zijde ‘waar’ en aan de andere – rode- zijde het woord ‘niet waar’. Ik ben bij de bijeenkomst #biolekkervoorje over biologisch eten. Ik pak de kaart op om antwoord te geven op de stelling: Ik eet zo veel mogelijk biologisch. Als een van de weinigen in de zaal houd ik de niet waar kant omhoog. Ik voel me een vreemde eend in de bijt in deze zaal, een dummie. Maar als ik dezelfde stelling later in mijn Instagram-story voorleg aan andere moeders, blijk ik helemaal niet zo’n uitzondering te zijn. 75% van jullie geeft aan dit niet te doen. Ik besluit extra goed op te letten deze avond en er een blog aan te wijden. Want ‘we’ doen het dus blijkbaar nog niet massaal, maar -merk ik aan de reacties- we willen wel.

Waarom we nog niet zoveel biologisch eten ligt denk ik aan verschillende dingen. In ‘mijn’ supermarkt is het bijvoorbeeld nog niet bijzonder goed vertegenwoordigd. We denken dat onze boodschappen er een stuk duurder van worden, we twijfelen er aan of iets wel echt biologisch is, omdat in het nieuws wat fraude-zaken aan bod zijn gekomen en we vragen ons af wat de voordelen nou echt zijn. Ik ging op zoek naar de antwoorden.

1. Wat is biologisch nou eigenlijk precies?

Even kort voor mezelf; omdat ik de klok wel heb horen luiden maar niet precies weet waar de klepel hangt: Biologische producten zijn producten die worden verbouwd zonder kunstmest, chemische bestrijdingsmiddelen en genetisch gemodificeerde organismen. De biologische landbouw gaat uit van de kringloopgedachte. Zo wordt de mest van dieren weer gebruikt op biologische grond voor gewassen. Verder bevatten biologische producten geen chemisch/synthetische geur-, kleur- en smaakstoffen. Bij de productie van vlees is rekening gehouden met dierenwelzijn: dieren kunnen naar buiten en hebben ook binnen veel licht en ruimte.

2. Waarom kiezen voor biologisch?

Op de Bio-bijeenkomst ontmoette ik Nina Pierson. Zij opende in 2013 haar eerste saladebar in Amsterdam, waarvan er inmiddels 11 filialen zijn in Nederland. In haar saladebars zijn alle producten biologisch. Zij legt me uit waarom zij voor biologisch kiest. Nina: “Ik kies voor biologisch omdat ik zo zeker weet dat er geen bestrijdingsmiddelen, antibiotica en hormonen aan mijn eten zijn toegevoegd. Ik vind biologische producten gewoon smaakvoller. Maar een belangrijke reden is voor mij vooral ook dat het een minder grote impact heeft op het milieu. Dat door biologische landbouw de bodem vruchtbaar blijft, inclusief de noodzakelijke biodiversiteit. Wist je dat door het gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen er een massale sterfte is van insecten zoals bijen die onze gewassen bestuiven? En dat het bodemleven door landbouwgiffen flink verstoord wordt?” Nina vertelt verder dat ze overwegend plantaardig eet, geen vlees dus. Maar het dierwelzijn aspect van biologisch vlees is voor haar wel een belangrijk derde aspect voor haar om mensen te overtuigen van biologisch vlees of biologische zuivel.

3. Als je een beginner bent (zoals ik) waar kan je dan het beste mee beginnen? Welke dingen zijn eigenlijk een must?

Waar te beginnen? Het antwoord daarop is niet helemaal eenduidig. Ik lees op een site dat het om te beginnen goed is om vooral komkommers, selderij, aardbeien, besjes, appels, aardappelen, pepers, perzikken, druiven, sla en spinazie zoveel mogelijk biologisch te kopen. Omdat dit de meest vervuilde groenten en fruit zijn. Als ik het Nina vraag is ze stellig in haar antwoord: “Dierlijke producten,” zegt ze gelijk. “Daar valt de meeste winst te behalen.” Niet alleen vlees, en gevogelte, maar ook melk, kaas en eieren bedoelt ze dus. “Het enige nadeel aan biologische dierlijke producten is dat deze een stuk prijziger zijn,” vervolgt ze. “Daardoor zou er een natuurlijke verschuiving plaatsvinden van overwegend dierlijke producten naar een dieet op basis van plantaardige producten. Als je biologische linzen, bonen, of rijst in grootverpakking koopt, dan is dat allemaal niet zo duur en daar kan je superlang mee doen.”

4. Is al het biologische eten een stuk duurder?

Biologisch eten kost vaak meer dan niet-biologisch eten. Of dat duur is, is een interessante, en misschien wel een gewetens-, vraag. Want streven naar goedkoop eten gaat al snel ten koste van mens, dier en milieu. Biologische producten worden met aandacht en tijd geproduceerd voor een eerlijke prijs. Misschien is veel van ons eten tegenwoordig wel eigenlijk iets te goedkoop. “Vroeger werd er gemiddeld 30% van het maandelijks inkomen besteed aan voeding,” lees ik op een site over biologisch eten. “Simpelweg omdat dit de prijs was die aan echt en onbewerkt eten hing.”

Overigens wordt het prijsverschil tussen biologische en niet-biologische producten in de winkel steeds kleiner, lees ik in dit artikel in Trouw. Daar lees ik ook dat biologische producten als melk of pindakaas van een huismerk ondertussen goedkoper zijn dan de niet-biologische versie van een A-merk. Het loont de moeite dus om eens bewust te letten op die prijzen en om dan je conclusies te trekken. Toen ik deze week bij de Aldi verse kruiden ging kopen, vond ik de biologische verse basilicum en peterselie en verraste die prijzen mij positief.

Van Nina kreeg ik nog de volgende tip: “Biologische groente is soms wel duurder, maar als je goed kijkt naar seizoensgebonden producten, dan scheelt dat al behoorlijk. Of kijk eens naar lokale producten, op marktjes bij je in de buurt of direct bij de boer. En als je de diervriendelijke producten dan gebruikt als uitzondering (zie dat meer als een feestje!) dan houdt je de kosten ook lager.”

Wat je ook kunt doen is een abonnement nemen op een biologische fruit- en groentetas die je bij de groenteboer of biologische supermarkt kan bestellen en ophalen. Bij de meeste abonnementen kun je zelf kiezen hoe groot die tas is en of je alleen fruit wilt of ook groente. 

5. Hoe weet je of iets echt biologisch is?

Als op een product het Europees biologisch keurmerk staat, dan kun je ervan uitgaan dat je een echt biologisch product in je winkelmandje legt. Controleer dus of dit logo erop staat, en je bent zeker:

In Nederland controleert de organisatie Skal Biocontrole of producten echt biologisch zijn. Als er alleen het woord biologisch opstaat en niet dit logo, dan is het in ieder geval niet gecontroleerd door deze instantie.

6. Is biologisch eten gezonder?

Je kunt wel zeggen dat je met biologisch in elk geval minder schadelijke stoffen en gif binnenkrijgt, maar of biologisch gezonder voor je is, is niet aantoonbaar bewezen. In sommige biologische producten, zoals volle biologische melk zijn hogere gehaltes gemeten aan omega-3 vetzuren (gezonde vetten) omega-3). Dit komt doordat biologische koeien zoveel in de wei lopen. “Maar,” lees ik in dit artikel daarover, “vertaald naar een dagelijkse voeding is de meerwaarde beperkt.” Ik geloof wel dat mensen die biologisch eten wellicht iets gezonder zijn. Maar vooralsnog lijkt dat vooral te komen doordat deze mensen sowieso al bewuster bezig zijn met voeding. En dat de mensen in dat verzorgingshuis en die KDV er vooral baat bij hebben dat het om verse producten gaat in plaats van fabrieksmaaltijden.

En soms is biologisch eten helemaal niet gezonder. Want hé biologische suiker, blijft suiker. En patat van biologische aardappelen blijft… juist ja 😉

7. Wat ga ik doen om meer biologisch te eten? Mijn vier stappenplan

En dan nu concreet. Nadat ik me deze week in dit onderwerp heb verdiept, is er natuurlijk wel wat veranderd in mijn hoofd. Ik neem me dan ook voor meer biologisch te gaan kopen, maar ik leg de lat niet gelijk hoog, volledig overschakelen op biologisch is voor mij nu nog niet het doel. Dit zijn mijn vier concrete voornemens:

1. Ik ga in de supermarkt bewuster kijken of er een bio-variant is op het product dat ik wil kopen en maak dan een bewustere keuze (zo ben ik inmiddels overgeschakeld op biologische melk).
2. Ik ga eens wat vaker naar een biologische markt (deze!). Dat is ook nog een leuke uitje op de fiets met Teun.
3. Ik zal regelmatig in mijn weekmenu een biologisch gerecht opnemen mét het prijskaartje eraan.
4. Volgende keer als ik in de stad ga lunchen, dan ga ik zeker langs bij de saladebar van Nina Pierson!

En jij? Wat ga jij doen?

Dit blog schreef ik in samenwerking met Bio lekker voor je.