Elsbeth is oprichter van deze club, schrijver van onder andere het boek Snap dat dan!, moeder van Keet (20) en Teun (14) en getrouwd met Henno.
Ik keek haar glazig aan. In mijn hoofd blijft het blanco. Wat vreemd is, want ze stelde mij helemaal geen ingewikkelde vraag. ‘Wat vind je leuk om te doen?’ was de vraag die mijn leidinggevende me stelde. Jaren geleden. Toen ik nog voor een baas werkte. Ik wist het niet. Ik was het kwijt.
Aan deze situatie moet ik denken als ik het interview met PSV’er Guus Til zie dat vorige week viral ging op sociale media. Zijn team heeft net een wedstrijd gewonnen waarin hij twee doelpunten scoorde, maar hij kan niet blij zijn. ‘Weet je wat het is, ik heb gewoon geen vuur meer,’ zegt hij. ‘Ik loop er een beetje verloren bij op het moment.’ Het raakte me hoe hij wat onbeholpen, maar bloedeerlijk vertelt hoe hij zich voelt.
Ga altijd terug naar waarom je begonnen bent.
Een dag nadat ik het interview met Til zag, zit ik met mijn koptelefoon op, op kantoor te luisteren naar de podcast OverWinnen waarin mijn dochter Keet te gast is. Ze praat met handbalster Tess van Buren over haar carrière als skateboarder en over presteren, maar vooral over plezier hebben in je sport. En dat dat de basis is voor wat je doet. ‘Zonder plezier kom je niet vooruit,’ hoor ik haar zeggen. Tessa vraagt Keet wat ze jonge sporters adviseert als ze het plezier even kwijt zijn, en ze antwoordt: ‘Ga altijd terug naar waarom je begonnen bent met die sport. Probeer dat terug te zoeken. En ga soms lekker in je eentje. Niet in een officiële setting.’
Ik klap bijna uit elkaar van trots als ik mijn twintigjarige hoor praten en ik vertel erover tegen mijn kantoorgenoot, die tegenover me driftig zit te typen. Ze kijkt me glazig aan. Er gebeurt van alles in haar hoofd en ze concludeert: ‘Misschien is dit waarom ik het schrijven op dit moment niet meer leuk vind.’ Ze is de laatste teksten voor haar huidige opdrachtgever aan het afronden, maar heeft nog geen idee wat ze hierna moet gaan doen. Ze vervolgt: ‘Ik doe eigenlijk nooit iets omdat ik er plezier in heb. Ik doe dingen omdat ze op mijn to do-lijst staan.’
Ik vond daar het vuur weer in mijzelf.
Ik zie mezelf van jaren geleden terug. En hoe ik het oploste. Ik deed eigenlijk wat Keet in de podcast zei. Toen ik concludeerde dat ik niet meer wist waar ik plezier uit haalde, besloot ik een cursus verhalen schrijven te gaan volgen. Ik fietste elke dinsdagavond naar het Domplein en vond daar het vuur weer in mijzelf. In een niet-officiële setting.
Het liefst wil ik het linkje van de podcast aan Guus Til sturen. Maar ik begrijp uit een vervolginterview dat hij al overspoeld is met meningen en goede adviezen. Hij vertelt dat hij inmiddels wel iemand heeft gevonden met wie hij over dit soort dingen praat. Ik hoop dat die persoon hem af en toe weer eens een balletje laat trappen zoals in de tijd dat hij nog dromen had. En ik hoop dat mijn kantoorgenoot haar to do-lijst eens de deur uitgooit, en vervangt voor een have fun-lijst.
Jongeren in de prestatiemaatschappij in Snap dat dan!
Bij het interview met Guus Til moest ik ook denken aan het gesprek dat Henno en ik met sportpsycholoog Tim Koning hadden toen we ons boek Snap dat dan! schreven. We spraken hem voor het hoofdstuk Harder, faster, stronger, over de prestatiemaatschappij en prestatiedruk bij jongeren. Tim vertelde dat hij bij steeds meer jongeren ziet dat ze hun eigenwaarde koppelen aan hun prestaties. ‘Je bent wat je presteert,’ legt hij ons uit. ‘Je traint of leert zo hard mogelijk om je prestaties te controleren, en als je dan niet scoort of een onvoldoende haalt is dat een directe klap op je zelfbeeld.’
Hij voegt daaraan toe dat goed presteren tegelijkertijd juist als ‘normaal’ wordt gezien. Oftewel: Als je een goed cijfer voor een toets haalt, of een wedstrijd winst is het niet meer dan normaal, daar heb je tenslotte hard voor gewerkt. ‘We ownen onze successen eigenlijk niet. En daardoor komt dat plusje op je zelfbeeld eigenlijk helemaal niet aan.’ Precies dat lijkt te gebeuren bij Til, die vlak na de wedstrijd niet eens meer weet met hoeveel ze hebben gewonnen, en zich vlak voelt over de overwinning.
Meer lezen over prestatiedruk bij jongeren en hoe dat werkt? Je leest er alles over in ons boek Snap dat dan!
Geen reacties